سوخو پک فا یک هواپیمای جنگنده نسل پنجم است که توسط شرکت هواپیمایی متحد در روسیه طراحی و ساخته میشود. شرکت سوخو پیمانکار اصلی ساخت این جنگنده است. نمونهٔ آزمایشی این هواپیما که سوخو ت-۵۰ ‪ نام دارد، نخستین پرواز آزمایشی خود را در روز ۹ بهمن ۱۳۸۸ (۲۹ ژانویه ۲۰۱۰) با موفقیت انجام داد. تولید این جنگنده در سال ۲۰۱۰ آغاز شده، نخستین نمونههای عملیاتی آن در سال ۲۰۱۳ به نیروهای مسلح روسیه تحویل داده خواهد شد و تولید انبوه آن از سال ۲۰۱۵ آغاز خواهد گشت.

نام پک فا کوتاه شده نام روسی این جنگنده و به معنای «هواپیمای تاکتیکی پیشرفتهٔ آینده» است. این هواپیما با نامهای «سوخو ت-۵۰»، «برنامه-۷۰۱» و ‪»جنگنده-۲۱» نیز شناخته میشود.
جنگنده پک فا پس از ورود به ارتش روسیه، جایگزین جنگندههای میگ-۲۹ و سوخو-۲۷ خواهد شد. مدل صادراتی این هواپیما نیز در دست ساخت است. نخستین مشتری خارجی این هواپیما نیروی هوایی هند است که در فرایند توسعهٔ مدل صادراتی ت-۵۰ با سوخو همکاری میکند.

این جنگنده همتراز جنگندهٔ آمریکایی اف-۲۲ و جنگندهٔ آمریکایی-بریتانیایی اف-۳۵ است. طراحان سوخو معتقدند که پک فا از نظر توانایی فنی و صرفهٔ اقتصادی بر رقبای غربی خود برتری خواهد یافت و در بازار جهانی محبوبیت زیادی پیدا خواهد کرد.
یشینهٔ طرح سوخو پک فا به دوران جنگ سرد باز میگردد. اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی، شوروی به دنبال ساخت جایگزینی برای هواپیماهای میگ-۲۹ و سوخو-۲۷ برای عملیات در خط مقدم نیروی هوایی بود. طرح این هواپیمای جنگنده بین شرکتهای هوافضای شوروی به مناقصه گذارده شد. علیرغم تاخیر ناشی از فروپاشی شوروی و مشکلات اقتصادی روسیه در دهه ۹۰، فرایند پژوهش و توسعهٔ این جنگنده ادامه یافت. در سال ۲۰۰۰ طرح سوخو-۴۷ و میگ ۱٫۴۴ از میان طرحهای پیشنهادی انتخاب شدند، و در سال ۲۰۰۲ شرکت سوخو به عنوان سازنده جنگنده پک فا انتخاب شد. هواپیمای پک فا از فناوریهای نوین بکار رفته در میگ ۱٫۴۴ و سوخو-۴۷ استفاده میکند.
جنگندهٔ پک فا در کلاس هواپیماهای جنگندهٔ سنگین (۳۲-۳۷ تُن) قرار دارد. روسیه برنامه دیگری را برای ساخت جنگنده نسل پنجم کلاس سبک نیز پیش میبرد که جانشینی برای هواپیمای میگ-۳۵ خواهد بود.
ویژگیهای دقیق جنگنده سوخو پک فا هنوز کاملا روشن نیست و برخی از مشخصات آن در حال حاضر از اسرار نظامی محسوب میگردد. اما پرواز در تمامی ساعات شبانهروز، پرواز طولانی با سرعت مافوق صوت، آلودگی صدایی پایین، رادارگریزی، بهرهگیری از مواد ترکیبی جدید، امکان چندین بار سوختگیری هوایی در طی یک پرواز، استفاده از موشکهای نسل آیندهٔ هوا به هوا، هوا به زمین و هوا به دریا، استفاده از رادار پیشرفته، امکان فرار از تلههای اپتیکی و فروسرخ، بهرهگیری از هوش مصنوعی در پرواز و حمله و سامانههای دفاعی خودکار نمونههایی از امکانات این جنگنده هستند. این هواپیما مجهز به دو دم عمودی است و برخلاف جنگندههای متعارف، تمامی بدنهٔ دم قابل حرکت است.

نمونه آزمایشی جنگنده سوخو ت-۵۰ به یک جفت موتور جت ۱۱۷-اس مجهز است که هرکدام نیروی پیشرانهای برابر ۱۴٫۵ تُن-نیرو تولید میکند. این موتورها نمونه پیشرفتهتر موتورهای بکار رفته در میگ ۱٫۴۴ هستند. نمونه نهایی هواپیمای پک فا به موتورهای جدیدتری با پیشرانه ۱۷٫۵ تُن-نیرو مجهز خواهد شد.

مشخصات عمومی

خدمه: ۱
طول: ۲۲ متر (۷۲ پا)
پهنای بال: ۱۴.۲ متر (۴۶.۵ پا)
ارتفاع: ۶/۰۵ متر (۱۹/۸ پا)
بال: مساحت ۷۸/۸ متر۲ (۸۴۸/۱ پا)
وزن خالی: ۱۸۵۰۰ کیلوگرم (۴۰۷۸۵ پاند)
وزن بارگیری: ۲۶۰۰۰ کیلوگرم (۵۷۳۲۰ پاند)
بار مفید: ۷۵۰۰ کیلوگرم (بارجنگی) (۱۶۵۳۴ پاند)
بیشینه وزن برخاست: ۳۷۰۰۰ کیلوگرم (۸۱۵۷۰ پاند)
پیشرانه: ۲× موتور جدید نامگذارینشده تولید انپیاو ساتورن و FNPTSMMPP سالیوت هر یک ۱۷۵ کیلونیوتن

بیشینه وزن سوخت: ۱۰۳۰۰ کیلوگرم ۲۲۷۱۱ پاند

عملکرد

سرعت بیشینه: ۲۶۰۰ کیلومتر بر ساعت (۲/۴۵ ماخ) (در ارتفاع ۱۷۰۰۰ متری) (۱۶۱۵ مایل بر ساعت (در ارتفاع ۴۵۰۰۰ پایی))
سرعت پیمایش: ۱۳۰۰-۱۸۰۰ کیلومتر بر ساعت (۸۰۸-۱۱۱۸ مایل بر ساعت)
برد: ۴۰۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر (۲۵۰۰-۳۱۰۰ مایل)
سقف پروازی: ۲۰۰۰۰ متر (۶۵۶۱۶ پا)
نرخ اوجگیری: ۳۵۰ متر بر ثانیه (۱۱۸۴ پا بر دقیقه)
بارگیری بال: ۳۳۰-۴۷۰ کیلو بر متر ۲ (۶۷-۹۶ پاند بر فیت۲)
نسبت نیرو به وزن: ۱/۴
بیشینه بار جی : +۱۰/۰ - +۱۱/۰ جی

جنگ افزار

توپها: ۱×۳۰ میلیمتری جیش-۳۰-۱
جایگاهها: ۱۰×داخلی، ۶×خارجی برای

آر-۷۴ام و آر-۷۷ام موشکهای
تجهیزات پروازی
N050()BRLS AFAR/
اولین اخبار پیرامون پروژه پاک فا در اوایل قرن بیست و یکم میلادی درشرایطی منتشر شد که روسها در دو طرح پیشین خود برای دست یابی به یک جنگندهنسل پنجم که بتواند هماوردی برای جنگنده آمریکایی لاکهید F-22 رپتور باشدعملا ناکام مانده بودند.
جنگنده های MIG-29 و SU_27 ساخته شده توسط میکویان و سوخو، برای سالهابدنه اصلی نیروی هوایی شوروی و روسیه فدرال کنونی را تشکیل می دادند اماظهور طرح های جدید غربی برای جنگنده های نسل جدید از اواخر دهه هشتاد وحتی پیش از فروپاشی شوروی این شرکتها را واداشت تا بدنبال جانشینی شایستهبرای ساخته های موفق خود باشند بر همین اساس در ژوئن 1986 پس از تحقیقاتاولیه از سوی دولت، دو مزایده طراحی جنگنده نسل بعدی یکی برای یک جنگندهسنگین موسوم به MFIبه درخواست دیگری برای یک جنگنده سبک ( (LFI ارائه شد.
میکوبان طرح MFI (MIG1.42) را بدست گرفت که اولین و تنها نمونه آن (تحتعنوان 1.44) در 1944 تکمیل گردید اما در شرایطی که تنها دو پرواز آزمایشیپروژه آن هم با تاخیر بسیار در آوریل سال 200 انجام گرفت برنامه متوقفگردید.از سوی دیگر سوخو نیز برای برنامه LFI طرح S-32 را بر اساس سازهاصلی جنگنده های خانواده های خانواده فلانکر در دست تکمیل قرار داد اما ازآنجا که پروژه LFI در اوایل دهه 90 متوقف گردید از آن پس این طرح نیز ازرقبای MFI به شمار می رفت.
سوخو برای این طرح که بعد ها S-37 تغییر نام پیدا کرد (رسما این جنگنده راSU-47 برکوت نیز می نامند) با برگزیدن شیوه نامعمول بالهای پیشگرا پولبیشتری را نیز صرف برنامه نمود این جنگنده هم اگرچه تاکنون بیش از 200پرواز آزمایشی و نمایشی را پشت سر گذاشته اما تنها توانست عنوان اثبات گرفناوری و جنگنده پایه برای تکمیل پاک فا را برای خود دست و پا کند.

در مرحله بعد پس از متوقف خوانده شدن هر دو برنامه پروژه پاک فا از سویسوخو در قالب دو فاز به دولت پیشنهاد شد که شامل یک جنگنده دو موتورهسنگین با توان خروجی 180 کیلو نیوتن و یک جنگنده تک موتوره سبک که قراربود مجهز به موتوری با بیشینه رانشی برابر با +200 کیلو نیوتن باشد میگردید اما نظر وزارت دفاع با توجه به محدودیت های بودجه بر روی جنگنده ایمیان وزن با ترکیبی از خواص هر دو جنگنده قرار داشت.
در نهایت پس از موافقت سوخو، قرار داد اولیه پروژه پاک فا در فوریه سال2002 بسته شد و به دنبال آن طرح پیشنهادی سوخو تا آوریل همان سال موردتایید دولت قرار گرفت تا داستان جنگنده نسل پنجم روسیه رنگی دیگر به خودگرفت.

تهیه اولین طرح ها و بحث و بررسی های اولیه با نیروی هوایی بر سرچگونگی جنگنده نسل بعدی میان سوخو و نیروی هوایی دست کم دو سال به طولانجامید تا سرانجام در اواخر 2004 میلادی اولین طرح های T-50 بر روی کاغذمورد قبول نیروی هوایی روسیه واقع شد و سخنگوی نیروی هوایی روسیه اعلامنمود که پروژه PAK FA وارد مرحله بعدی خود و گسترش پژوهش بر سر ساخت اولینپیش نمونه جنگنده نسل پنجم گردیده.
اگرچه رسما طرح کلی پروژه T-50 در دسامبر 2004 قطعی شده بود اما مجموعانیازها و مفاهیم برنامه همچنان در حال تغییر بود. در ژانویه 2006 ژنرالوالدمیر میخاییلو یکی از فرماندهان نیروی هوایی روسیه درخواست نمود بیشینهسرعت جنگنده که در طرح پیشنهادی 2.15 ماخ پیش بینی شد به 2 ماخ کاهش یابد.در این حالت اگرچه جنگنده پیچیدگی کمتری می یافت اما مشکل اینجا بود کهاین موضوع بر کارایی رزمی نیز تاثیر گذار بود در فاصله کمتر از یک ماه ازاین اظهار نظر مدیر عامل شرکت سوخو میخاییل پوگوسیان تایید کرد که اینموضوع نیاز به انجام بررسی های بیشتر به منظور بهسازی طرح اولیه دارد چراکه می بایست برای تغییر بیشینه سرعت در زمینه ابعاد و وزن جنگنده تغییراتیصورت گیرد.



طرح پاک فا از زمان شکل گیری تا پیاده سازی در چندین نوبت دچار تغییرشد و عملا تا زمان رونمایی از طرح نهایی هیچ کس از ماهیت واقعی ظاهر پاکفا اطلاع نداشت اگرچه هنوز اطلاعات بسیار محدودی در زمینه مراحل طراحی پاکفا منتشر شده ولی امروزه به درستی می توان حدس زد که بسیاری از این طرح هاعملا قابلیت اجرایی نداشتند. زمانی که بحث طراحی اولیه پاک فا پس از اتمامبرنامه های MFI و LFI مطرح گردید اولین نگرش طراحی جنگنده براساس دو طرحپیشین بود که البته در نهایت گرایش بیشتری به سوی طراحی بر پایه طرحاثباتگر فناوری S-37 سوخو بدون بالهای پیشگرا که در ابتدا با بالهای صلیبیشکل و بعد ها با بالهایی با پس گرایی نسبتا کم ارائه گردید قرار داشت اماتقریبا هیچیک از طرح های ارائه شده نتوانست موفقیت لازم را کسب نماید تادر نهایت بر اساس ترکیبی از مزایای هر یک و همچنین نگاهی به طرح جنگندههای سوخو 27 طرح نهایی تهیه گردید.