ایمنی هوا Air safety اصطلاحی کلی است که  شامل فرضیه ، تحقیق و طبقه بندی  اختلالات  پرواز و جلوگیری از چنین اختلالاتی از طریق  فراگیر نمودن مقررات و تحصیلات هوانوردی و طی دوره های آموزشی جامع میباشد و بعنوان ایمنی مسافرت هوایی شناخته میشود.

  مباحث ا ایمنی هوا : Air safety topics

  صدمات  زمینی در هوانوردي  Ground damage :

هواپیما گاه گاهی توسط تجهیزات زمینی در فرودگاه آسیب می بینند. برای ارائه خدمات  هواپیمای به پرواز؛ تعداد زیادی از تجهیزات زمینی شركتهاي هواپيمايي باید در مجاورت نزدیک به بدنه و بال هواپیما مستقر شوند كه گاهی اوقات باعث ضربه و تکان  به بدنه هواپیما میگردند.

خسارت ممکن است به صورت خراش ساده در رنگ یا تورفتگی کوچک دربدنه باشد. با این حال ، به دلیل اینکه ساختار هواپیما (از جمله پوسته خارجی)  نقش مهمی در عملیات ایمنی پرواز دارد، تمام آسیبها باید بازرسی ، اندازه گیری و احتمالا آزمایش برای اطمینان يافتن از امن بودن هواپیما انجام شود.

نمونه ای از جدی بودن این مشکل در  26 دسامبر 2005  حادثه افزایش فشار هوا در محیط (depressurization )  در پرواز 536 هواپیمایی آلاسکا ديده شد. هنگام ارائه خدمات زمینی  متصدی حمل بار با یدک کش و قطاری از تریلر های حمل بار به بدنه فلزی هواپیما برخورد نمود ولي این آسیب گزارش نگردید و هواپیما از فرودگاه خارج شد. در ارتفاع 26،000 پایی  (7،900 متر) ازبخش آسیب دیده پوسته به علت اختلاف فشار تبادل هوا به داخل هواپیما صدای بلندي درکابین ایجاد شد و باعث کاهش ارتفاع  سریع براي رسيدن به هوای متراکم قابل تنفس و فرود اضطراری گردید. بررسی بعد از فرود از بدنه هواپیما نشان داد که سوراخی به ابعاد  30 سانتی متر × 15 سانتی متر بین وسط و جلو درب محموله در سمت راست هواپیماایجاد شده بوده است.

 سه نمونه از تجهیزات زمینی که اغلب  به هواپیما آسیب میرسانند عبارتند از1-   پل سوار شدن مسافر(passenger boarding bridge )  2-  کامیون حمل غذا(catering trucks )  و3- كاميون محموله (belt loaders).

  با این حال ،  تجهیزات دیگري که در رمپ فرودگاه یافت  میشود می تواند بدلیل بی مبالاتی در نحوه استفاده و وزش   باد  شدید ، نارسایی مکانیکی و غیره باعث صدمه و آسيب به هواپیما گردند.

  خاکستر آتشفشانی Volcanic ash : 

خاکسترهاي آتشفشانی در نزدیکی کوه آتشفشان فعال ؛ خطر بالقوه اي برای پرواز در شب میباشد. خاکستر سخت و ساینده است و می تواند به سرعت باعث سایش قابل توجهی در پروانه و تیغه توربین(turbo compressor )، خراش برروی  پنجره کابین خلبان ، كاهش دید بصري  گردد و همچنين خاكسترها  میتوانند باعث آلودگی سیستم های سوخت و آب ، فشار بر دنده ، و از کار انداختن موتور هواپیما  شوند.این ذرات دارای نقطه ذوب پایین ، هنگاميكه در محفظه احتراق ذوب شده و توده سرامیکي بر روی تیغه های توربین  و لوله نازل سوخت و محفظه احتراق  combustors ، ایجاد میکند که می تواند باعث  نارسایی موتور شود. همچنین میتواند در داخل کابین نفوذ کرده  و همه چیز را آلوده نماید و به وسایل  الکترونیک هواپیما آسیب رساند.

شواهد زیادی  از آسیب های جدی به هواپیماهای جت از تماس با خاکستر آتشفشانی وجود دارد. در یکی از آنها را در سال 1982 ،پرواز شماره 9 بریتیش ایرویز که از داخل  ابر خاکستر آتشفشانی پرواز کرده بود ، چهارموتوراش را از دست داده بود  وبا فرود ازارتفاع 36000 پایی (11000 متر) فقط در12،000 پایی (3،700 متر) قبل از استارت مجدد  توسط خدمه پروازی ، موفق به راه اندازی موتورگردیده بود. حادثه مشابه ای در 15 دسامبر 1989 در پرواز 867 KLM   رخ داده است.

با افزایش ترافیک هوایی ، برخوردهای اینچنینی زیادی مشاهده میشود.. در سال 1991 صنعت هواپیمایی تصمیم به راه اندازی مراکز مشاوره خاکستر آتشفشانی Volcanic Ash Advisory Centers( VAACs) برای مناطق نهگانه جهان ، گرفت که به عنوان رابط میان هواشناسان ، کارشناسان آتشفشان volcanologists و صنعت هواپیمایی عمل میکنند.

قبل از اختلال در پروازهای اروپایی در ماه آوریل سال 2010 ،برای سازندگان موتور هواپیما ذرات خاصی که موتورهواپیما را در معرض خطر قرار دهد تعریف نشده بود. رویکرد کلی گرفته شده توسط تنظیم کننده حریم هوایی این بود که اگر غلظت خاکستر بالاتر از صفر بود فضای هوایی ناامن در نظر گرفته شده و در نتیجه فضاي  بسته اعلام میگردید.

 

درآوریل 2010 فوران آتشفشان  Eyjafjallajökull و مشکلات اقتصادی ناشی از آن ، سازندگان هواپیما را برای تعریف محدودیت های خاص بر مقدار خاکستر قابل قبول برای كار موتور جت ؛ بدون آسیب به آن مجبور کرد. در ماه آوریل ، CAA ، همراه با سازندگان موتور ، حد بالایی امن از تراکم خاکستر به 2 میلی گرم در هر متر مکعب هوا را تعیین کردند.

از18  مه 2010 ، CAA ، محدود امنیت  را به 4 میلی گرم در هر متر مکعب هوا تجدید نظر نمود.

به منظور به حداقل رساندن میزان اختلال فوران های آتشفشانی ، CAA ؛ایجاد یک رده جدید از حریم هوایی  محدود ( restricted airspace)   به نام  منطقه محدوديت  پروازی زمانی (Time Limited Zone ) اعلام کرد. حریم هوایی طبقه بندی شده  TLZ شبیه به حریم هوایی در وضعیت بد جوی ميباشد که انتظار می رود در آن محدودیت پروازي ؛مدت زمان کوتاهی را شامل شود. اما تفاوت اصلی حریم هوایی TLZ در این است که شرکت های هواپیمایی بایستی گواهی انطباق برای ورود هواپیماهای خود به چنین شرایطی را داشته باشند. شرکت هواپیمایی  Flybe نخستین شرکتی بود که هواپیماهای خود با این آیین نامه ها مطابقت داد و اجازه ورود به هوایی که در آن چگالی خاکستر بین 2 و 4 میلی گرم در هر متر مکعب بود دریافت کرد.

حریم هوایی که در آن چگالی خاکستر بیش از 4 میلی گرم در هر متر مکعب است ، به عنوان منطقه بدون پرواز (no fly zone )  طبقه بندی میشود.