پیش زمینه ی خرید هواپیمای اف-چهارده از سوی ایران
شوروی ها نگران قدرت تسلیحاتی ایران بودند و ماموریت های شناسایی خود را بر روی ایران انجام می دادند. هواپیماهای رهگیر نیروی هوایی شاهنشاهی به ویژه هواپیماهای اف-چهار بارها سعی کردند تا میگ-٢٥هایی که وارد خاک ایران می شدند را رهگیری کنند ولی موفق نمی شدند. شاه علاقه ای به رویارویی مستقیم با شوروی نداشت و هنگامی که تجاوز مرزی از سوی هر دو طرف شدت گرفت شاه پیشنهاد داد که اگر شوروی ها تجاوز هوایی خود را متوقف کنند نیروی هوایی ایران و آمریکا نیز ورود به حریم هوایی شوروی را متوقف سازند. این پیشنهاد بارها و بارها تکرار شد و هر بار رد شد. بنابراین شاه به نیروی هوایی دستور داد که در ازاء هر تجاوز هوایی فاکسبت های شوروی دو یا چند ماموریت بر فراز خاک شوروی به عنوان مقابله به مثل انجام شود، ولی برای این منظور سلاحی نیرومند تر از اف-چهارهای ایران مورد نیاز بودتا جلوی تجاوز شوروی ها را بگیرد. در این اثنا در راستای برنامه های توسعه ی نظامی ایران در دهه ی ١٩٧٠ میلادی و همچنین همکاری با ایالات متحده، نیروی هوایی شاهنشاهی به دنبال هواپیمای رهگیری بود که توانایی تهدیدهای پیش بینی شده را تا بیست سال آینده داشته باشد. هواپیمایی که بتواند پهنه ی گسترده ای از آسمان ایران را با سنسورها و سلاح های نیرومند پوشش دهد و دارای توانایی رزمی بالای باشد[۷].
در تابستان ١٩٧٢ نامه ای از سوی محمدرضا پهلوی شاهنشاه ایران به پنتاگون در واشینگتون دی سی فرستاده شد. در این نامه قصد شاه از بازدید از ایالات متحده به منظور گفتگو درباره ی هواپیمای رهگیری بود که قرار بود در نیروی دریایی و هوایی ایالات متحده به خدمت گرفته شود. در این نامه برنامه ریزی او برای تماشای نمایش هوایی این نوع جنگنده ها به قصد الگوگیری برای شاخه ی مورد علاقه ی او در نیروهای مسلح یعنی نیروی هوایی قید شده بود. علاقه ی اصلی شاه به هواپیمای اف-چهارده بود[۷].
این ملاقات آغاز یک معامله ی مناقشه برانگیز بود که منجر به استقرار مدرنتزین هواپیمای جنگنده ای می شد که آمریکا به یکی از متحدانش فروخته بود. این برای نخستین بار بود که آمریکایی ها موافقت کرده بودند یک چنین سلاح پیشرفته ای را را به یک مشتری خارجی بفروشند. از سوی دیگر این اقدام برای ایران یک اقدام جسورانه بود.زیرا هنوز در حال تجربه اندوزی در زمینه ی سیستم های با تکنولوژی مدرن و تاسیسات لازم برای عملیاتی کردن آنها بود[۷].
همچنین فروش این هواپیما به خارج از سوی آمریکا به معنای این بود که کل پروژه ی اف-١٤ به وسیله ی ایران نجات پیدا می کرد. زیرا ایران موافقت کرده بود که به شرکت گرومن پولی که برای ادامه ی تولید تامکت نیاز دارد را بپردازد[۷].
هواپیمای اف-چهارده در ایران [ویرایش]
پس از ایالات متحده آمریکا، ایران تنها کشوری است که دارای این نوع جنگندهاست. نیروی هوایی شاهنشاهی ایران ۸۰ فروند از این هواپیما سفارش داد که ۷۹ فروند آن به ایران تحویل داده شد و هواپیمای آخر به دلیل قطع رابطه ایران و آمریکا و تحریم تسلیحاتی ایران به نیروی دریایی آمریکا داده شد. در حال حاضر این جنگنده تنها در ایران درحال سرویس دهی میباشد. از مشکلات اف-۱۴ تامکت این است که سرویس دهی و عملیاتی کردن آن بسیار مشکل است.
جنگنده اف-۱۴ هنوز در نیروی هوایی ایران بهکار میرود و جزء جنگندههایی است که در طول جنگ ایران و عراق بسیار توسط ایران استفاده میشد. در ۶ ماهه اول جنگ اف-۱۴های ایران پنجاه پیروزی را در برابر هواپیماهای عراقی به ثبت رساندند که اکثرا مقابل جنگندههای میگ-۲۱ و میگ-۲۳ و تعداد کمتری هم در مقابل سوخوهای ۲۰ و ۲۲ (مدلهای صادراتی سوخو-۱۷) بود و تنها یک اف-۱۴ بر اثر برخورد ترکش یک میگ-۲۱ که در نزدیکی آن منفجر شده بود آسیب دید. از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۶ وظیفه اصلی اف-۱۴های ایران گشتزنی در مراکز حساس حکومتی مثل تهران و جزیره خارک بود. این کار با کمک هواپیماهای سوخترسان بوئینگ ۷۰۷-۳۱۹سی انجام میشد و گاه هر پرواز با ۴ مرتبه سوخترسانی در هوا بیش از ده ساعت طول میکشید. اف۱۴ها در این مدت همچنان در جنگهای هوایی درگیر میشدند اما وظیفه اصلی آنها ارعاب نیروی هوایی عراق بود. خسارات سنگینی که این جنگندهها به هواپیماهای عراق وارد کرده بودند در کنار موشکهای هوابههوای بسیار دقیق و دوربرد آدبیلوجی-۹ و فونیکس آنها باعث میشد تا جنگندههای عراقی بلافاصله پس از مشاهده یک اف-۱۴ اقدام به عقبنشینی کنند و اف۱۴ها به یک سامانه دفاع هوایی بسیار موثر تبدیل شوند که چنین سطحی از تأثیرگذاری برای یک سیستم دفاع هوایی شاید تاکنون در هیچ جنگی و برای مدتی چنین طولانی سابقه نداشتهاست. تنها جنگنده عراقی که توانست موفقیت نسبی در برابر اف-۱۴ به دست آورد جنگندههای میراژ اف-۱ ئیکیو-۶ مجهز به موشکهای سوپر ۵۳۰دی و مجیک امکا۲ بودند که تنها در اواخر جنگ یعنی اوایل سال ۱۹۸۸ در اختیار عراق گذاشته شد.
«واحد مهندسی نیروی هوایی ایران» با بهسازی قطعات آن توانسته این هواپیما را تا حدودی به روز نگه دارد. تامکتهای ایران از نوع اولیهاست و با تامکتهای آمریکایی تفاوتی ندارد. تعدادی از این جنگندهها در پایگاه هوایی خاتمی در نزدیکی اصفهان نگهداری میشود. بر اساس یکی از برآوردها در سال ۲۰۰۹ ایران ۴۴ فروند اف-۱۴ داشته که ۱۳ فروند آنها عملیاتی بودهاند.. البته در سال ۲۰۱2 یک هواپیمای اف-۱۴ در ایران سقوط کرد.